Opierając się o przychylne sprawie ochrony przeciwpożarowej stanowisko nowotworzonej administracji państwowej, widząc zgliszcza spalonych domów w Jarnołtowie, we wrześniu 1945 r. podjęto we wsi próbę zorganizowania się do wspólnego przeciwdziałania zagrożeniom pożarowym. Natomiast już w październiku, w Jarnołtowie zaczęła formalnie  pracować Ochotnicza Straż Pożarna – jako pierwsza organizacja społeczna we wsi pod działaniem polskiej państwowości. Pierwszym prezesem OSP został Stanisław Kuzański, naczelnikiem Stefan Dulęba, sekretarzem Konstanty Kubicki, a gospodarzem Mikołaj Pokińcocha.

Zachęcamy do przeczytania artykułu na powyższy temat – kliknij w tytuł lub wybierz z menu.

W obszarze dekanatu morąskiego, do którego należy także parafia w Jarnołtowie biją dzwony w dwunastu kościołach, dwóch kaplicach i jednej cerkwi. Przy niektórych świątyniach uruchomiono więcej niż jeden dzwon, dlatego w sumie bije ich 32. Najstarszym w dekanacie jest zawieszony w drewnianej dzwonnicy w Słoneczniku dzwon z inskrypcją “O REX GLORIE – VENI CUM PACE!”, jego metryka oceniana jest na XVI wiek. Najmłodszym zaś jest dzwon zawieszony w 2015 r. w kościele farnym w Morągu, tam też znajduje się najcięższy, ważący 950 kg . Największy natomiast z uwagi na  średnicę (126 cm) zawieszony jest w wieży kościoła w Strużynie. 13 dzwonów wykonano ze spiżu, 11 z żeliwa oraz 8 z brązu.

Zachęcamy do przeczytania artykułu na powyższy temat – kliknij w tytuł lub wybierz z menu.

Początek powstawania ochotniczych straży pożarnych miał miejsce gdy Jarnołtowo nazywało się Groβ  Arnsdorf i leżało na terenie  Prus Wschodnich. Pierwsza OSP na terenie Prus powstała w 1868 roku w Bartoszycach.

         Pierwszymi ochotniczymi strażami pożarnymi powstałymi najbliżej Jarnołtowa były OSP powstałe odpowiednio w latach: Ostróda (Osterode) – 1880; Pasłęk  i Morąg (Pr. Holland und Mohrungen) – 1883; Zalewo (Saalfeld) – 1896 i Miłomłyn  (Liebemühl) – 1901.

         W Jarnołtowie, umundurowaną ochotniczą straż pożarną powołano w 1922 roku. W tym samym roku ochotnicze straże pożarne powstały także w Zajezierzu, Bartach, Myślicach i wielu innych pobliskich wsiach.

         Więcej w całym artykule – kliknij w tytuł lub wybierz z menu.

Jarnołtowo (niem. Gross Arnsdorf) i Urowo (niem. Auer) leżą w przyległych do siebie gminach Małdyty i Zalewo oraz powiatach ostródzkim i iławskim województwa warmińsko-mazurskiego, dzieli je odległość około 20 km.

            Jedną z ciekawostek łączących obie miejscowości są bardzo podobne do siebie  budowle pałacyków dworskich w Jarnołtowie i Urowie.

            Chlubą jarnołtowskiego dworu był fakt, iż w Jarnołtowie przebywał filozof Immanuel Kant. Natomiast chlubą dworu Urowa była obszerna rodowa biblioteka właścicieli z albumem poezji opatrzonym własnoręcznym wpisem filozofa profesora Immanuela Kanta z roku 1772,  o treści „Quod petis in te est, ne te quae sinteris extra” („To czego pragniesz, leży w tobie, abyś nie szukał tego na zewnątrz”).

Więcej w całym artykule – kliknij w tytuł lub wybierz z menu.

Jarnołtowo od południowo wschodniej strony graniczy z Bartami, a granica ta jest jednocześnie  granicą powiatów iławskiego i ostródzkiego; Barty należą do powiatu iławskiego. Obie te miejscowości łączy nie tylko bliskie sąsiedztwo, ale także wiele elementów wspólnej historii.

            W przeszłości Barty należały do  ewangelickiej jarnołtowskiej parafii i jarnołtowskiego urzędu stanu cywilnego, a przez wiele lat właścicielem Bart był dziedzic Jarnołtowa. Szkoła parafialna w Bartach należała do jarnołtowskiej parafialnej jurysdykcji.

            Barty miały różne nazwy: Dirgowite,  Kauderbarth, Kauderbart, Barthen, Barten, Bartoszewo, Barty. Jak wskazują źródła, osadnictwo na ich terenie było wcześniejsze niż w obszarze Jarnołtowa. Istnieją udokumentowane wzmianki o zamieszkiwaniu tam w okresie przed krzyżackim Prusów, wzmianek takich co do Jarnołtowa pokazać nie jesteśmy w stanie.

Więcej w całym artykule – kliknij w tytuł lub wybierz z menu.

.        Wybudowany na przełomie lat 2019/2020 “Zakątek Immanuela Kanta” stała się  impulsem do podjęcia działań zmierzających do budowy dodatkowych miejsc parkingowych i utwardzonego chodnika w centrum wsi.

.        Z funduszy Starostwa Powiatowego w Ostródzie, w pasie drogi powiatowej nr 1207 graniczącej z terenem przykościelnym w Jarnołtowie, wybudowano parking         o powierzchni 180 metrów kwadratowych oraz chodnik utwardzony, o powierzchni 270 metrów kwadratowych – na terenie od przystanku autobusowego do sklepu.

.         Mówiąc o realizacji projektu upamiętniającego pobyt wielkiego filozofa                   w Jarnołtowie warto wspomnieć, że obok Immanuela Kanta przebywały tu także inne osoby, które zapisały się na kartach historii.

Jakie to były osoby?   Czytaj cały artykuł – kliknij w tytuł lub wybierz z menu.

.              Europa na przestrzeni dziejów regularnie nękana była epidemiami chorób zakaźnych. W latach 1346-1352 epidemia dżumy spowodowała śmierć ponad połowy ludności ówczesnej Europy. Prusy, gdzie leży dzisiejsze Jarnołtowo przeszły ten okres wyjątkowo szczęśliwie. Kolejna wielka epidemia dżumy z początku XVIII wieku nie okazała się już tak łaskawa. W latach 1709 – 1711 morowe powietrze pochłonęło około 1/3 mieszkańców Prus, zmarło ponad 200 tys. osób. W Zalewie z całej populacji miasta uchowało się zaledwie 7 rodzin. Ilości ofiar epidemii w Jarnołtowie nie znamy, ale wiemy, że z rodziny właścicieli jarnołtowskiego majątku zmarło wówczas 7 osób.

.           W latach 1831-32 ludność Prus doświadczyła kolejnej epidemii – cholery.               W Prusach Wschodnich zmarło 8511 osób, z czego w powiatach Morąg – 324 i Ostróda – 406 (163 w samej Ostródzie).

Czytaj cały artykuł – kliknij w tytuł

.          Historia szkoły powszechnej w Jarnołtowie bierze swój początek od powstania obowiązku szkolnego, który w Prusach wprowadzono na początku XIX wieku. Pierwsze udokumentowane wzmianki o szkole w Jarnołtowie pochodzą z 1827 r.  Natomiast  pierwszy budynek szkoły wybudowano tu około roku 1825 i przetrwał on do dnia dzisiejszego (dziś posesja nr 57), a funkcję szkoły zaprzestał pełnić w 1936 r.   W latach 1935-36, naprzeciwko kościoła i pastorówki, wybudowano nowy budynek szkoły (został on zniszczony, przez wkraczającą do Jarnołtowa Armię Czerwoną, w styczniu 1945 r.).

.     Jesienią 1949 roku szkoła uzyskała lokalizację w pochodzącym z 1869 r.  budynku dawnego Domu Opieki – Domu Starców, gdzie zagościła aż do czasu jej likwidacji          w sierpniu 2000 r.

Czytaj cały artykuł – kliknij w tytuł lub wybierz z menu.

.       Realizując założenia projektu poprawy walorów estetycznych oraz użytkowych zagospodarowanego terenu przykościelnego, a także dostosowania go do potrzeb turystyki,  jesienią bieżącego roku przystąpiono do prac budowlanych. Tym samym powstanie  “Zakątka Immanuela Kanta”  w Jarnołtowie stało się faktem. Uroczyste otwarcie zakątka zaplanowano na czerwiec 2020 r. Fragmentaryczny przebieg i stan zaawansowania prac obrazują załączone fotografie.

Z.J.W. 2019

Zobacz fotografie – kliknij w tytuł

W odróżnieniu od stanu dzisiejszego, gdzie na terenie działania parafii zorganizowany jest jeden cmentarz komunalny w Jarnołtowie, w przedwojennej ewangelickiej jarnołtowskiej parafii znajdowało się kilka cmentarzy i miejsca pochówków przy większości dworów tzw. cmentarze dworskie (Gutsfriedhof). 

Mapa z przybliżonym zarysem obszaru dawnej ewangelickiej jarnołtowskiej parafii       z zaznaczonymi miejscami cmentarzy.

Czytaj cały artykuł – kliknij w tytuł