Historia Jarnołtowa podpowiada nam, iż w Jarnołtowie występowały trzy miejsca pochówków: cmentarz przykościelny; cmentarz na skraju wsi; krypty grobowe w parku dworskim. Przywołać należy tu także fakt, iż kilka pochówków rodziny właścicieli Jarnołtowa dokonano wewnątrz kościoła.
Cmentarz przykościelny funkcjonował do pierwszej połowy lat 50 ubiegłego stulecia. Jeszcze w latach 60. ubiegłego wieku, w listopadowe dni świąt Wszystkich Świętych i Dzień Zaduszny na jarnołtowskim przykościelnym cmentarzu biła łuna palących się zniczy, a liczni mieszkańcy odwiedzali groby i wspominali zmarłych, których prochy tu złożono. Ale już wówczas nowych pochówków dokonywano jedynie na dzisiejszym cmentarzu komunalnym.
W sierpniu 2019 r., realizując nowy plan zagospodarowania terenu przykościelnego, przykościelny dawny cmentarz został zlikwidowany, a wraz z nim przygasła wykuta w kamiennych nagrobkach pamięć o dawnych mieszkańcach tej wsi. W miejscu nie tak dawnej nekropolii dziś mamy kaplicę pogrzebową, prowadzącą do niej drogę z parkingiem i utwardzony chodnik z kaplicy do kościoła oraz “Zakątek Immanuela Kanta”. Neogotycki budynek dzwonnicy, wybudowany kiedyś jako brama cmentarna i dzwonnica dziś pełni jedynie rolę furty przedkościelnej i wieży dzwonnicy.
Tu należy jednak z uznaniem wskazać gospodarza dzisiejszego terenu przykościelnego, Proboszcza Księdza dr. Jarosława Janowicza, który ratując pamięć o tym co było, jaka była historia naszego Jarnołtowa, wygospodarował na terenie dawnego cmentarza skrawek miejsca na którym postawiony został symboliczny obelisk, kamień z dwoma tablicami pamiątkowymi – w języku polski i niemeickim, poświęcony pamięci pochowanych tu dawnych mieszkańców zarówno katolików jak i ewangelików. Sam kamień jest swoistym symbolem dawnego cmentarz bowiem jest to nagrobny kamień z dawnego jarnołtowskiego cmentarza. Koszt realizacji tego projektu pokryło Stowarzyszenie Powiatu Morąskiego – (Kreisgemeinschaft Mohrungen) z Niemiec, którego przedstawiciele w osobch Marlene Wölk i Axel Pohl uczestniczyli w opisywanej uroczystości.
Wydaje się, że obelisk ładnie komponuje się z “Zakątkiem Kanta” i nawiązuje do historii wsi. Pamiętamy przecież, że wysiedleni dawni mieszkańcy zostawili w Jarnołtowie nie tylko majątki, domy, zwierzęta i ziemię, ale zostawili tu także prochy przodków, groby swoich bliskich, a ich historia jest też historią Jarnołtowa. Uroczyste odsłonięcie i poświęcenie realizowanego projektu planowane było na czerwiec 2020 roku, ale epidemia wirusa sprawiła, że dokonano tego dopiero 4 wrzesnia 2022 r.
Rangę tego wydarzenia powiekszył fakt, iż w dniu tym gospodarz jarnołtowskiej parafii ksiądz dr Jarosław Janowicz obchodził 10-lecie sprawowania posługi duszpasterskiej w Jarnołtowie, a także w dniu tym zorganizowane zostały roczne dożynki parafialne. Na uroczystość przybył zaproszony proboszcz parafii Małdyty ks. Roman Thiel, delegacja z Niemiec reprezentujaca rodziny dawnych mieszkańców Jarnołtowa oraz liczni parafianie. Po uroczystej mszy świętej, dokonano poświęcenia obelisku i odsłoniecia tablic pamiatkowych. Po części oficjalnej próbowano ciast i wypieków przygotowanych przez gospodynie miejscowej parafii.
Od 17 do 24 września br. działające w Berlinie stowarzyszenie Przyjaciele Kanta i Królewca (FREUNDE KANTS UND KÖNIGSBERGS e. V.) zorganizowało warsztaty naukowe pod hasłem Kant – warsztaty dla przyszłości 2022. Zasadnicza część warsztatów odbyła się na terenie Polski. 22 września uczestnicy warsztatów przebywali w Jarnołtowie nawiązując do pobytu tu w latach 1750-1754 Immanuela Kanta, kiedy to był on nauczycielem dzieci ówczesnego właściciela jarnołtowskiego majątku Bernharda Friedricha von Hülsena. Podczas pobytu zwiedzono jarnołtowski kościół, miejsce pamięci Kanta, odbyto spotkanie z księdzem Jarosławem Janowiczem oraz przeprowadzono panel dyskusyjny na temat cytatów Kanta zamieszczonych w Zakątku Kanta.
Przyjazd gości z zagranicy świadczy dobitnie, że nasz Zakątek Kanta staje się znany nie tylko w najbliższej okolicy, ale także poza granicą kraju. Przynosi satysfakcję i chlubę wszystkim mieszkańcom i miłośnikom Jarnołtowa.
Warszawa, wrzesień 2022 r. Zbigniew Jerzy Woś
Fotografie
